Δυναμώνοντας το αίμα σας με σίδηρο. Πότε και πώς πρέπει να παίρνετε συμπληρώματα σιδήρου facebook twitter

του Κωνσταντίνου Λούβρου, M.D., medlabnews.gr

Κουράζεστε πολύ εύκολα;  

Έχετε χλωμή όψη; 

Έχετε σκεφτεί ότι μπορεί να έχετε αναιμία; 

Μήπως πρέπει να πάρετε σίδηρο;

Tι είναι όμως η σιδηροπενία αναιμία; 

Η σιδηροπενική αναιμία είναι μια μορφή αναιμίας που προκύπτει όταν ο οργανισμός παρουσιάζει έλλειψη σε σίδηρο. Η ανεπάρκεια του σιδηρού διαταράσσει τη λειτουργία της αιμοσφαιρίνης με αποτέλεσμα να περιορίζεται η μεταφορά του οξυγόνου στους ιστούς. Η σιδηροπενική αναιμία είναι η συνηθέστερη μορφή αναιμίας στον κόσμο, και κυρίως στις αναπτυσσόμενες χώρες εξαιτίας των εντερικών παρασιτικών μολύνσεων και της πτωχής σε σίδηρο διατροφής.

Που οφείλεται; 

Η σιδηροπενική αναιμία προκαλείται όταν ο οργανισμός: 

•   δεν προσλαμβάνει επαρκές σίδηρο είτε γιατί δεν του παρέχεται μέσω της διατροφής είτε γιατί, ακόμη και όταν του παρέχεται, δε μπορεί να το απορροφήσει εξαιτίας αχλωρυδρίας (δηλαδή αλλαγή στην οξύτητα του στομάχου), γαστρεκτομής, ή συνδρόμων δυσαπορρόφησης 

•   χάνει σίδηρο εξαιτίας αυξημένων αναγκών ( παιδική ηλικία, εγκυμοσύνη, έμμηνος ρύση) 

•   χάνει σίδηρο εξαιτίας αιμορραγίας που προκαλείται από ασθένεια του πεπτικού, όπως είναι οι αιμορροΐδες, το πεπτικό έλκος, τα νεοπλάσματα, η εκκολπωμάτωση, κ.α 

•   χάνει αίμα εξαιτίας αιμορραγίας του εσωτερικού τοιχώματος που προκαλείται από τη μακροχρόνια λήψη ασπιρίνης και μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (ΜΣΑΦ) 

Ο χαμηλός αριθμός των ερυθρών αιμοσφαιρίων δεν αποτελεί απαραίτητα συνώνυμο της αναιμίας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο αριθμός αυτών των κυττάρων είναι φυσιολογικός ή ακόμα και αυξημένος. Αντιθέτως, η αναιμία υπάρχει αναμφισβήτητα, αν είναι πολύ χαμηλά σε σχέση με τα φυσιολογικά επίπεδα τα ποσοστά:

- Της αιμοσφαιρίνης, δηλαδή της χρωστικής ουσίας που προσδίδει στο αίμα το κόκκινο χρώμα του και μεταφέρει το οξυγόνο από τους πνεύμονες στους περιφερειακούς ιστούς,

- Του αιματοκρίτη, δηλαδή της ποσότητας του αίματος που υπάρχει στα ερυθρά αιμοσφαίρια. 

Ο σίδηρος, είναι ένα συστατικό απαραίτητο για την σύνθεση της αιμοσφαιρίνης, η οποία μεταφέρει το οξυγόνο από τους πνεύμονες προς τους ιστούς και τα διάφορα όργανα του σώματος και απομακρύνει το διοξείδιο του άνθρακα.

Το 30% του ολικού σιδήρου περίπου που έχουμε στο σώμα μας βρίσκεται αποθηκευμένο στο συκώτι, το σπλήνα και το μυελό των οστών με τη μορφή ουσιών, όπως φεριτίνη και αιμοσιδηρίνη, προσλαμβάνεται από τον οργανισμό μέσω των τροφών και απορροφάται από το λεπτό έντερο.

Τι μπορείτε να κάνετε για να αντιμετωπίσετε τη νόσο; 

Το πρώτο που πρέπει να γίνει είναι η ανακάλυψη του αιτίου που έχει προκαλέσει τη σιδηροπενική αναιμία. Το συνηθέστερο σφάλμα που γίνετε είναι η χορήγηση σιδήρου χωρίς να έχει διερευνηθεί η αιτία της αναιμίας . Ο οικογενειακός σας Ιατρός είναι αυτός που θα σας κατευθύνει ανάλογα με το ιστορικό σας και τις απαραίτητες εργαστηριακές εξετάσεις ( αιματολογικές , γαστροσκόπηση , κολονοσκόπηση κ.α. ) . Ακολούθως και στις πιο πολλές περιπτώσεις είναι αρκετή η αύξηση του σιδήρου της διατροφής με την κατάλληλη επιλογή των τροφών. Επίσης, κατά την εγκυμοσύνη χορηγούνται πάντα σκευάσματα σιδήρου, εφόσον η διατροφή δεν επαρκεί συνήθως για την κάλυψη των αυξημένων αναγκών.

Γιατί πρέπει να πάρετε χάπια σιδήρου;

Οι περισσότεροι άνθρωποι θα πρέπει να προσλαμβάνουν όλη την ποσότητα σιδήρου που χρειάζονται ακολουθώντας μια πλούσια και ισορροπημένη διατροφή, οπότε δεν είναι απαραίτητο να παίρνουν συμπληρώματα ή χάπια σιδήρου. Αν τα επίπεδα σιδήρου στον οργανισμό σας είναι πολύ χαμηλά, ο γιατρός σας ενδέχεται να σας συστήσει να παίρνετε χάπι που περιέχει σίδηρο.

Άτομα που χάνουν αίμα από το σώμα τους όπως από το έντερο βρίσκονται ιδιαίτερα σε κίνδυνο να βρεθούν με χαμηλό σίδηρο και αναιμία. Μερικές φορές αιμορραγία από το έντερο μπορεί να μην είναι ορατή στα κόπρανα.

Πώς ενεργούν τα χάπια σιδήρου;

Ο καλύτερος τρόπος της θεραπείας των  χαμηλών επιπέδων σιδήρου στο σώμα είναι η λήψη σιδήρου, είτε ως χάπι είτε ως υγρό. Μερικές φορές χορηγείται και ενδοφλεβίως. Τα χάπια σιδήρου είναι ασφαλή, αποτελεσματικά και η λήψη τους εύκολη έτσι συνήθως δοκιμάζονται πρώτα. Ο σίδηρος στα χάπια απορροφάται από το έντερο και χρησιμοποιείται από τον οργανισμό. Χάπια σιδήρου στη σωστή δόση μπορεί να αποδώσουν μέσα σε λίγες βδομάδες αν υπάρχει σιδηροπενική αναιμία όση και η χορήγηση 2 σακούλες αίματος που είναι φυσιολογικά στο σώμα σας. Η θεραπεία με σίδηρο

μπορεί να πάρει μια-δυο βδομάδες  για να αρχίσει να κάνει την διαφορά στο να νιώθετε καλύτερα.

Πόσο καιρό θα πρέπει να παίρνετε χάπια σιδήρου;

Χάπια σιδήρου συχνά χρειάζονται για τουλάχιστον λίγους μήνες αλλά είναι διαφορετικό για κάθε άτομο. Εξαρτάται από την αιτία για τα χαμηλά επίπεδα σιδήρου, την ποσότητα απώλειας αίματος και την ανταπόκριση στις αρχικές λίγες βδομάδες θεραπεία.

Ρωτήστε το γιατρό σας πόσο καιρό θα πρέπει να τα παίρνετε και ξαναρωτήστε μετά από την εξέταση αίματος και όταν διαπιστωθεί η αιτία χαμηλού επιπέδου σιδήρου. Μπορεί να υπάρξουν φορές που θα πρέπει να σταματήσετε τα χάπια σιδήρου για λίγο καιρό όπως πριν από κολονοσκόπηση ή αμέσως μετά από μια εγχείρηση. Αν σας τα σταματήσουν, ρωτήστε πότε να τα ξαναρχίσετε ούτως ώστε να μην ξεχαστούν.

Η αύξηση σιδήρου στη δίαιτά μου μπορεί να βοηθήσει στα χαμηλά επίπεδα σιδήρου;

Μια και ένα άτομο ήδη έχει χαμηλό επίπεδο σιδήρου και γίνει αναιμικό είναι δύσκολη η  αποκατάσταση του σιδήρου στον οργανισμό, ακόμα και με μια δίαιτα που είναι υψηλή σε σίδηρο. Τα χάπια σιδήρου φέρνουν τα επίπεδα στο κανονικό πιο γρήγορα, τότε η δίαιτα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη διατήρηση των επιπέδων υψηλά (με την προϋπόθεση ότι έχει σταματήσει η αιμορραγία).

Πώς λαμβάνονται τα χάπια σιδήρου;

> Πάρτε σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού σας (συνήθως 1 χάπι μια ή δυο φορές τη μέρα). Αν χρειάζεται να παίρνετε χάπι δυο φορές τη μέρα τότε ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει να αρχίσετε με ένα τη μέρα για λίγες μέρες και μετά να το αυξήσετε σε δυο φορές

τη μέρα.

> Ο σίδηρος απορροφάται καλύτερα αν παρθεί με άδειο στομάχι (μια ώρα πριν ή δυο ώρες μετά το φαγητό) αν είναι δυνατό.

> Πάρτε το χάπι σιδήρου με νερό ή χυμό ΟΧΙ με καφέ, τσάι, κόλα, κακάο ή μαύρο κρασί (αυτά μειώνουν την ποσότητα σιδήρου που απορροφάται). Πάρτε ολόκληρο το χάπι (μην το λιώσετε/μασήσετε).

> Τα χάπια σιδήρου πρέπει να παίρνονται 2 ώρες ή περισσότερες μετά μερικά είδη φαρμάκων περιλαμβανομένων και των αντιόξινων, τα χάπια ασβεστίου και μερικά φάρμακα για οστεοπόρωση, θυρεοειδή ή Parkinson’s καθώς και μερικά αντιβιοτικά. Ρωτήστε το γιατρό ή το φαρμακοποιό σας.

Τι παρενέργειες μπορεί να έχετε;

Όλα τα άτομα δεν παρουσιάζουν παρενέργειες από χάπια σιδήρου. Μερικές φορές ενοχλούν την κοιλιά, προκαλούν ναυτία (αίσθημα αναγούλας), κοιλόπονο, δυσκοιλιότητα και διάρροια. Συνήθως αυτά καλυτερεύουν καθώς το σώμα σας τα συνηθίζει. Αν έχετε άλλα συμπτώματα ή αν τα πιο πάνω συμπτώματα είναι έντονα ή σας ανησυχούν επικοινωνήστε με το γιατρό σας. Είναι φυσιολογικό τα χάπια σιδήρου να κάνουν τα κόπρανα μαύρα.

Τρόποι ελάφρυνσης των παρενεργειών

> Λήψη χαπιών σιδήρου με φαγητό ή τη νύχτα μπορεί να βοηθήσει να μειώσει τις ενοχλήσεις στην κοιλιά.

> Αν η δυσκοιλιότητα είναι πρόβλημα, αύξηση της καθημερινής λήψης υγρών και ινών μπορεί να βοηθήσει. Ζητήστε συμβουλή από το γιατρό ή το φαρμακοποιό σας για ένα ήπιο καθαρτικό αν χρειάζεται.

> Τα πιο κάτω μπορεί μερικές φορές να βοηθήσουν (μιλήστε με το γιατρό σας):

– αλλαγή χαπιών (σε διαφορετικό άλας σιδήρου)

– λήψη 1 χαπιού, 2 ή 3 φορές τη βδομάδα

– λήψη μικρότερης δόσης (1/2 ή 1/3 της ποσότητας του χαπιού) ως υγρό (Ferroliquid)

αύξηση σιγά - σιγά σε 2 ή 3 φορές τη μέρα.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Υπάρχουν διαθέσιμα πολλά χάπια/τονωτικά σιδήρου που περιέχουν μόνο πολύ μικρή ποσότητα σιδήρου (για αυτό δεν

προκαλούν παρενέργειες). Δεν είναι αρκετά δυνατά για να αυξήσουν τα επίπεδα σιδήρου σας αρκετά γρήγορα.

Άλλοι τρόποι παροχής σιδήρου

Αν δεν μπορείτε να ανεχθείτε τα χάπια σιδήρου

(ιδιαίτερα όταν υπάρχει σημαντική αναιμία), μπορεί να χρειαστεί ενδοφλέβεια (ΙV) λήψη σιδήρου μέσω διασωλήνωσης, κατόπιν

συμβουλής από ειδικό γιατρό. Αυτό δεν είναι κάτι που χρειάζεται να γίνεται τακτικά καθώς οι πιο πάνω ενχύσεις συνήθως είναι

αποτελεσματικές.

 Έγχυση σιδήρου με ένεση ενδομυϊκά δεν συστήνεται καθώς προκαλεί πόνοκαι μπορεί να προκαλέσει μόνιμη ουλή ή αποχρωμαστισμό στο δέρμα._

ΠΗΓΕΣ: 

MEDLAB ΙΑΤΡΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ. www.medlab.gr

Βρετανικός ∆ιαιτολογικός Σύλλογος www.bda.uk.com/foodfacts

Βρετανική Υπηρεσία Προδιαγραφών των Τροφίμων: www.eatwell.gov.uk

Επιλογές του NHS http://www.nhs.uk/Pages/HomePage.aspx
Υπηρεσίες Μετάγγισης στο Η.Β. http://www.transfusionguidelines.org.uk/index.aspx

loading...