Το νέο πολιτικό τοπίο στην Τουρκία facebook twitter

Tο νέο πολιτικό τοπίο που έχει διαμορφωθεί στην Τουρκία μετά την απόπειρα πραξικοπήματος δεν αφορά μόνο το κλίμα εθνικής ενότητας στο χώρο των πολιτικών κομμάτων, αλλά και άλλα μείζονα ζητήματα όπως το γεγονός ότι η ολική εξουδετέρωση του τάγματος του Φετουλάχ Γκιουλέν ισοδυναμεί με εξουδετέρωση ενός πολύ σημαντικού μορφώματος της τουρκικής δεξιάς, το οποίο διαμορφώθηκε σε μια πορεία δεκαετιών.Οι συνέπειες της εξουδετέρωσης του σημαντικού αυτού μορφώματος θα είναι γνωστές όχι σύντομα, αλλά μεσοπρόθεσμα.
Καταρχάς ως προς την εθνική ενότητα, αυτή εκφράζεται με διάφορες ενδείξεις. Πρώτον, ο Πρόεδρος Ερντογάν απέσυρε όλες τις μηνύσεις που είχε καταθέσει για διάφορους λόγους εναντίον των ηγετών της αντιπολίτευσης. Στο συλλαλητήριο που διοργάνωσε την περασμένη Κυριακή το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (αξιωματική αντιπολίτευση) πήραν μέρος ακόμη και οπαδοί του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης. Με εξαίρεση το φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών το οποίο εναντιώνεται τόσο στο μιλιταρισμό όσο και στον πολιτικό αυταρχισμό, όλα τα κόμματα και σχεδόν όλα τα μέσα ενημέρωσης αναπαράγουν τη ρητορική της εθνικής ενότητας με όρους όπως «υπεράσπιση της δημοκρατίας».
Ωστόσο η δημοκρατία την οποία υπερασπίζεται το μεγάλο αυτό σύνολο περιλαμβάνει και κάποια ακραία φαινόμενα, όπως η δημιουργία νεκροταφείου για τους «προδότες», όπου ενταφιάζονται, στην περίπτωση της Κωνσταντινούπολης, οι πραξικοπηματίες που έπεσαν νεκροί. Τη στιγμή μάλιστα που πριν από λίγο καιρό κηδεύτηκε ο Κενάν Εβρέν με κρατική τελετή και όλες τις σχετικές τιμές.
Επίσης, η επιχείρηση εκκαθάρισης ενδέχεται να αγγίξει όχι μόνο τους Γκιουλενικούς, αλλά και άλλους αντιπολιτευόμενους. Κι αυτό επειδή πρώτον είναι αρκετά γενικό και αόριστο το κριτήριο των σχέσεων με τον Γκιουλέν και δεύτερον η επιχείρηση πραγματοποιείται σε όλους τους χώρους, από το στρατό και το δημόσιο, μέχρι τα πανεπιστήμια, τα μέσα ενημέρωσης και τον επιχειρηματικό κόσμο.
Εάν η κατάσταση έκτακτης ανάγκης αρχίσει να αγγίζει τις όποιες διαφορετικές φωνές, δεν αποκλείεται να δημιουργηθεί κάποιο ρήγμα στην εθνική ενότητα. Πάντως, προς το παρόν αντέχει, όπως έδειξε το γεγονός ότι σχεδόν κανείς δεν αντέδρασε όταν γνωστή καθηγήτρια Ιστορίας εκδιώχθηκε από ζωντανή τηλεοπτική συζήτηση, απλά επειδή είπε πως είναι επιστήμονας και δεν μπορεί να χρησιμοποιεί τον όρο «μάρτυρες» για όσους έπεσαν νεκροί κατά την απόπειρα.
Είναι βέβαιο ότι αυτός που περισσότερο από όλους χρειάζεται στη φάση αυτή την εθνική ενότητα είναι ο Πρόεδρος Ερντογάν. Για να αντιληφθεί κανείς την ανάγκη του αυτή, αρκεί να δει ότι στο εξωτερικό του κτιρίου των κεντρικών γραφείων του κυβερνώντος κόμματος στην Αγκυρα, αναρτήθηκε μία τεράστια φωτογραφία του Κεμάλ Ατατούρκ.
Πρόκειται για τον α λα τούρκα ιστορικό συμβιβασμό ή μήπως το κυβερνών κόμμα, ελλείψει οργανωμένων ερεισμάτων, χρειάζεται έστω και προσωρινά την εθνική ομοψυχία; Την έλλειψη αυτή δημιουργεί έτσι κι αλλιώς η ολική εξουδετέρωση του τάγματος Φετουλάχ Γκιουλέν που υπήρξε μέχρι το 2014 το κύριο έρεισμα του κυβερνώντος κόμματος.
Ο Γκιουλέν ταυτόχρονα με τη θρησκευτική του ιδιότητα ξεκίνησε τα πολιτικά του βήματα ως ιδρυτής παραρτήματος του «Συνδέσμου Αντιμετώπισης του Κομμουνισμού» το 1965. Ο Σύνδεσμος ήταν σήμα κατατεθέν για την ψυχροπολεμική Τουρκία και επανδρώθηκε από τους χώρους των ισλαμιστών και των ακροδεξιών της εποχής.
Πέρα από την πολιτική διάστασή του, και την ιδιότητά του ως μεγάλου ομίλου επιχειρήσεων, το τάγμα του Γκιουλέν που άρχισε να διαμορφώνεται από τη δεκαετία του ‘80, υπήρξε ένα από τα σημαντικά μορφώματα της τουρκικής δεξιάς. Η «Τουρκοϊσλαμική σύνθεση» ήταν το βασικό ιδεολόγημα της χούντας του 1980, αλλά και του Τουργκούτ Οζάλ, που συνεχίστηκε μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ‘90, με μοχλό την «Εστία Διανοουμένων», ενός μορφώματος που δεν είχε τόσο έντονη θρησκευτική διάσταση όσο το τάγμα του Γκιουλέν. Η «Εστία» ήταν κατά κάποιο τρόπο ο μηχανισμός επιμόρφωσης των κρατικών λειτουργών και των πολιτικών.
Το πάντρεμα του τουρκικού εθνικισμού και του Ισλάμ υλοποιήθηκε διαδοχικά από τα δύο αυτά μορφώματα, τα οποία έχουν εκλείψει. Το πιθανότερο είναι, τον χώρο αυτό που προέκυψε από το πάντρεμα και σήμερα είναι ορφανός, να τον υιοθετήσει προσωπικά ο Ερντογάν.
Αυτό όμως θα αφορά τον Ερντογάν και το κυβερνών κόμμα και όχι το σύνολο της τουρκικής δεξιάς, όποια κομματική μορφή πάρει αυτή στο μέλλον. Το γεγονός ότι είναι ορφανός ο χώρος που προέκυψε από το πάντρεμα του εθνικισμού και του Ισλάμ, αποτελεί ζημιά για την παράδοση της τουρκικής δεξιάς γενικότερα. Πράγμα που σημαίνει ότι στο άμεσο μέλλον η Τουρκία θα είναι το σκηνικό της δημιουργίας του επόμενου μορφώματος της τουρκοϊσλαμικής σύνθεσης.

Πηγή: ΑΠΕ, ΜΠΕ
Πηγή: www.boro.gr |  Tο διαβάσαμε εδώ

loading...